Het boekenonderzoek (ook bekend als: ‘due diligence’) is een veelgehoord begrip in het kader van fusies en overnames. Wat houdt dit eigenlijk in en wat is het belang hiervan? In dit artikel leest u meer over de aandachtspunten bij het boekenonderzoek.
Wat is een boekenonderzoek?
Vóór het besluit tot een fusie of overname wordt in de regel onderzoek verricht naar de desbetreffende onderneming. Door het verrichten van het onderzoek wordt een beter beeld van de onderneming gecreëerd en kunnen eventuele gebreken en/ of risicofactoren aan het licht komen. Op grond van de bevindingen van het boekenonderzoek wordt besloten al dan niet over te gaan tot de voorgenomen fusie of overname.
Ook kan door het boekenonderzoek (in bepaalde mate) geanticipeerd worden op vastgestelde gebreken en/of risico’s (denk bijvoorbeeld aan het opnemen van vrijwaringen en garanties). Kortgezegd betreft het boekenonderzoek een juridische ‘review’ van de onderneming.
De meest belangrijke onderwerpen van het boekenonderzoek
Gedurende het boekenonderzoek worden diverse aspecten doorgelicht. Allereerst wordt onderzoek verricht naar de vennootschap zelf zoals aspecten van corporate governance: structuur en (oprichtings) documentatie. Daarnaast zijn fiscaliteit, activa, human resources (en ook pensioenen), verzekeringen, bedrijfsvoering, marketing, privacy en intellectueel eigendom ook belangrijke onderwerpen van het boekenonderzoek. Bovendien komen (vaak) de onderwerpen (milieu)verontreiniging, mededinging, vergunningen, regelgeving en procedures aan bod.
Voormelde aspecten zijn uiteraard niet helemaal volledig. De onderwerpen van het boekenonderzoek zijn ook afhankelijk (van het karakter) van de onderneming die centraal staat bij de voorgenomen transactie.
Het boekenonderzoek in de praktijk
In de praktijk zijn vaak niet alleen de jurist, maar ook een fiscalist bij het boekenonderzoek betrokken. Daarnaast komt het voor dat met betrekking tot bepaalde onderwerpen een deskundige nodig is.
De koper verstrekt aan de verkoper een vragenlijst, deze vragen zijn dikwijls per onderwerp gecategoriseerd. Aan de hand van deze vragenlijst verstrekt de verkoper relevante documenten en informatie aan koper. Deze stukken worden in een zogenaamde ‘data room’ geplaatst. Dit is een beveiligde digitale omgeving waar de koper en zijn adviseurs de stukken kunnen inzien en beoordelen.
Verder zijn de koper en zijn adviseurs in de gelegenheid om aanvullende vragen te stellen over deze stukken. Het stellen van deze vragen, net zoals de beantwoording door de koper daarvan, verloopt via de beveiligde data room.
Enkele aandachtspunten
Vendor due diligence
Naast de koper, kan ook de verkoper een boekenonderzoek laten verrichten naar de onderneming: het ‘vendor due diligence’ voorafgaand aan het boekenonderzoek door koper. Door het verrichten van een ‘vendor due diligence’ kan de verkoper een eigen (risico)analyse maken van de desbetreffende onderneming. Hierdoor wordt de kans verkleind dat een verkoper geconfronteerd wordt met onaangename ontdekkingen waarvan hij zelf ook niet op de hoogte was. Daarnaast stelt een ‘vendor due diligence’ de verkoper beter in staat om zijn eigen positie in te kaderen waardoor hij beter kan anticiperen op de onderhandelingen met de koper.
Vertrouwelijkheid
Voor aanvang van het boekenonderzoek is het sterk aan te bevelen een geheimhoudingsverklaring te ondertekenen (ofwel een ‘non-disclosure agreement’). Het tekenen van een dergelijke verklaring is van belang omdat tijdens het boekenonderzoek veel vertrouwelijke informatie wordt uitgewisseld via de daartoe bestemde data room. Gelet op de vele (vertrouwelijke) informatie die gedeeld wordt in de data room moet deze omgeving goed beveiligd zijn (denk aan: beveiligde toegang, versleutelde informatie, veilige communicatie en cyber veiligheid).
Professionele (juridische) bijstand
Tot slot behoort het boekenonderzoek, gelet op het belang van dit onderzoek, met grote zorgvuldigheid te worden verricht. Op grond van (de uitkomsten van) het boekenonderzoek worden belangrijke afwegingen gemaakt. Het wordt dan ook aanbevolen om u gedurende het boekenonderzoek bij te laten staan door professionals.
Tot besluit
Gelet op de grote belangen die spelen bij een fusie of een overname is het raadzaam om van tevoren een boekenonderzoek te laten verrichten waarbij (de meest) belangrijke onderdelen van de onderneming worden geanalyseerd en eventuele risico’s worden afgedekt. Door het laten verrichten van een grondig boekenonderzoek kunt u voorkomen dat u geconfronteerd wordt met onaangename verrassingen achteraf.
Mocht u naar aanleiding van dit artikel nog vragen hebben over het verrichten van boekenonderzoek of heeft u een andere vraag op gebied van ondernemingsrecht, neem dan gerust contact op met een van de specialisten van LexQuire.
