De tijdelijke wet transparantie turboliquidatie moet het risico op misbruik verkleinen. Middels turboliquidatie kan na beëindiging van de ondernemingsactiviteiten de vennootschap versneld worden uitgeschreven. In de nieuwe tijdelijke wet zal de positie van schuldeisers worden beschermd, zodat de regeling toegankelijker wordt voor ondernemers.
Tijdelijke wet transparantie Turboliquidatie
Het kabinet verwacht dat er tijdelijk meer behoefte bestaat om gebruik te maken van de mogelijkheid tot de eenvoudige ontbinding van de rechtspersoon zonder baten (turboliquidatie). Door de gevolgen van de uitbraak van het COVID-19 virus zullen namelijk veel ondernemers hun bedrijf willen beëindigen en gebruik maken van de turboliquidatie.
De formaliteiten zijn beperkt, waarmee het risico van misbruik op de loer ligt.
Deze wijze van beëindiging van de onderneming bestaat al sinds 1994. De formaliteiten zijn beperkt, waarmee het risico van misbruik op de loer ligt. Om dit misbruik te beperken en de schuldeisers van de onderneming beter te beschermen komt het kabinet met de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie. In dit artikel besteed ik aandacht aan de bestaande regeling turboliquidatie en informeer ik u over het wetsvoorstel. Voorts zal ik een kritische blik werpen op het wetsvoorstel.
Beëindigen onderneming
Indien een onderneming feitelijk zijn activiteiten heeft gestaakt, dient deze te worden uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel. Een Besloten Vennootschap (bv) kan met een besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders worden ontbonden (artikel 2:19 lid 1 onder a BW).
Tijdens de liquidatie worden met de nog aanwezige baten de aanwezige schulden voldaan. De vennootschap bestaat nog steeds, het vermogen van de vennootschap moet worden vereffend. De vereffening wordt ook wel aangeduid met liquidatie.
Turboliquidatie indien er geen baten zijn
Als gevolg van de beëindiging van de ondernemingsactiviteiten zullen er geen inkomsten meer zijn. De baten van de onderneming worden dan gevormd door de nog aanwezige voorraden, inventaris en vorderingen op debiteuren en wellicht nog banktegoeden. Wanneer ook deze baten niet meer aanwezig zijn, bestaat de mogelijkheid van een turboliquidatie. Aan de kamer voor koophandel wordt de mededeling gedaan dat de vennootschap ophoudt te bestaan (artikel 2:19 lid 4), waarmee de vennootschap wordt uitgeschreven.[1]
Snel en up-to-date door turboliquidatie
De Turboliquidatie is een snelle procedure bedoeld om op een eenvoudige wijze van de niet langer gebruikte bv af te komen. Zij zorgt er verder voor dat het handelsregister van de kamer van koophandel meer up-to-date is. De handel in lege bv’s[2] en het misbruik dat daarmee samenhangt, wordt hiermee beperkt.
Turboliquidatie niet transparant
Voor de achterblijvende schuldeisers is de turboliquidatie weinig transparant.[3] Het wetsvoorstel tracht hieraan een einde te maken door onder meer voor te schrijven dat na de ontbinding verschillende stukken dienen te worden gedeponeerd en de schuldeisers hierover te informeren. [4]
Wetsvoorstel Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie
Na de ontbinding van de vennootschap dient deze te worden geliquideerd. De liquidatie geschiedt door de vereffenaar, meestal de laatste bestuurder(s) van de vennootschap. De vereffenaar dient op basis van het wetsvoorstel binnen 10 dagen na de ontbinding de navolgende stukken te deponeren:
- een balans en een staat van baten en lasten met betrekking tot het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden;
- een schriftelijke opgave van redenen voor het ontbreken van baten op het tijdstip van ontbinding en, indien van toepassing, het onbetaald laten van schuldeisers;
- een slotuitdelingslijst[5], indien voorafgaand aan de ontbinding van de rechtspersoon schuldeisers zijn voldaan in het kader van de afwikkeling van het vermogen van de rechtspersoon;
- de jaarrekeningen inzake de boekjaren die voorafgaan aan het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, indien daarvoor op grond van dit boek een plicht bestaat waar nog niet aan is voldaan, in voorkomend geval inclusief de accountantsverklaring, genoemd in artikel 393 lid 5.
Vervolgens dient aan de schuldeisers van de vennootschap van deze deponering mededeling te worden gedaan.
Ik zou verwachten dat de Kamer van Koophandel niet tot inschrijving van de beëindiging van de rechtspersoon overgaat, wanneer niet is voldaan aan voormelde deponering en dat in plaats van de turboliquidatie, de formele weg van de vereffening dient te worden bewandeld. Hiervoor is echter niet gekozen.
Sancties bij niet voldoen aan eisen tijdelijke wet transparantie turboliquidatie
De rechtbank kan op verzoek van het openbaar ministerie een bestuursverbod opleggen aan de bestuurder[6] wanneer:
- deponering van voormelde stukken niet plaatsvindt; of
- schuldeisers aanmerkelijk zijn benadeeld; of
- de bestuurder in de afgelopen twee jaar eerder betrokken is geweest bij een ontbinding van een vennootschap waarbij schuldeisers zijn benadeeld.
Dit kan slechts in het geval dat een of meer schuldeisers geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven.
Tijdelijke transparantie turboliquidatie of blijvend?
Dat de turboliquidatie kan leiden tot een benadeling van onwetende schuldeisers is een gegeven. Door bestuurders van vennootschappen is de turboliquidatie in de loop der jaren regelmatig gebruikt om ondernemingen zonder baten maar mét schulden af te wikkelen. Dat meer transparantie noodzakelijk is om dit misbruik te voorkomen speelt niet slechts nu. Deze transparantie zal ook in de toekomst noodzakelijk zijn. Dat nu slechts sprake is van een tijdelijke regeling zal dan ook te maken hebben met het demissionair zijn van het kabinet. Verwacht mag worden dat de regeling een permanent karakter zal krijgen.
Dat meer transparantie noodzakelijk is om dit misbruik te voorkomen speelt niet slechts nu. Deze transparantie zal ook in de toekomst noodzakelijk zijn.
Kritiek op het wetvoorstel tijdelijke wet transparantie turboliquidatie
Inhoudelijk is de regeling voor verbetering vatbaar. Natuurlijk bestaat voor de individuele schuldeiser de mogelijkheid om de bestuurder aan te spreken. In de praktijk beschikt de schuldeiser echter niet over de daartoe noodzakelijke informatie. De schuldeiser zal zich bovendien de vraag stellen of de kosten tegen de baten opwegen.
Eindbalans en redenen voor het ontbreken van baten
De belangen van de schuldeisers zijn meer gebaat bij een regeling waarbij de bestuurder dient aan te tonen dat hij op een juiste wijze heeft gehandeld. De publicatie van eindbalans en een verklaring omtrent de afwezigheid van baten dienen in elk geval een voorwaarde te zijn.
Juiste aanwending baten – slotuitdelingslijst
In het geval er baten aanwezig zijn, zal de bestuurder dienen aan te tonen dat deze op een juiste wijze zijn aangewend voor de betaling van de openstaande schuldeisers. Aangetoond moet worden dat deze niet bijvoorbeeld voor het opstarten van nieuwe ondernemingsactiviteiten zijn aangewend. Uit een korte toelichting kan blijken waarom niet is gekozen voor een sanering van de schulden of de aanvraag van een faillissement. Daarmee geeft de bestuurder blijk van een weloverwogen besluitvorming.[7]
Publicatie jaarstukken
Voorstelbaar is dat de voorgestelde publicatie van jaarstukken van eerdere jaren wordt beperkt, gezien de kosten die daarmee zijn gemoeid.[8] Indien onvoldoende kan worden aangetoond dat de bestuurder in het kader van de turboliquidatie zorgvuldig heeft gehandeld, zal de bestuurder – behoudens tegenbewijs – naast de ontbonden rechtspersoon, mijns inziens aansprakelijk zijn voor de schade welke benadeelde schuldeisers als gevolg daarvan hebben geleden. De mededeling aan de schuldeisers dat deponering heeft plaatsgevonden dient schriftelijk te geschieden. Waarbij een email als schriftelijk heeft te gelden. Thans is bepaald dat deze mededeling vormvrij en derhalve ook mondeling zou kunnen geschieden.
Bestuursverbod niet effectief
De thans opgenomen sanctie van het bestuursverbod is niet effectief. De dreiging van deze sanctie zal de bestuurder niet aanzetten tot meer transparantie tijdens de turboliquidatie.
Deze mogelijkheid bestaat sinds 2016, daarvan is tot op heden slechts 9 keer gebruik gemaakt.
Het bestuursverbod kan leiden tot een strafbaarstelling op grond van de wet economische delicten, terwijl de bestuurder verder voor een periode van maximaal 5 jaar niet langer het bestuur mag uitoefenen over een rechtspersoon. Deze mogelijkheid bestaat sinds 2016, daarvan is tot op heden slechts 9 keer gebruik gemaakt[9]. Bovendien is het nog altijd niet mogelijk om in het handelsregister na te zien of aan iemand een bestuursverbod is opgelegd.
Conclusie
Het is goed dat nadere voorwaarden worden gesteld aan de turboliquidatie van een rechtspersoon. De meer transparante afwikkeling van de vereffening is in het belang van de schuldeisers van de ontbonden vennootschap. Om de regeling echter effectief te maken en misbruik van de turboliquidatie te voorkomen, is aanpassing van huidige tijdelijke regeling noodzakelijk. De rechtspraktijk is gebaat bij een permanente regeling.
Indien u op een correcte wijze gebruik wenst te maken van de turboliquidatie kunnen de adviseurs van LexQuire u daarbij van dienst zijn. Wij kunnen u wijzen op de fiscale aspecten, beoordelen of in uw situatie de turboliquidatie de juiste weg is en zorgen voor de inschrijving van de noodzakelijke stukken bij de Kamer van Koophandel.
Wordt u als schuldeiser plotseling geconfronteerd met een uitgeschreven vennootschap en heeft u het vermoeden dat er sprake is van misbruik van de turboliquidatie, ook dan zij wij u graag van dienst.
[1] Aldus de kamerbrief worden verreweg de meeste vennootschappen uitgeschreven op basis van een ontbindingsbesluit, gevolgd door een turboliquidatie. In 2017 en 2018 in meer dan 85% van de gevallen. In 2020 vonden er blijkens de toelichting op het wetsvoorstel 35.800 ontbindingen zonder baten plaats.
[2] Caveat emptor! De noodzaak tot de overname van een lege bv is al niet groot, maar brengt bovendien het risico van de overname van achtergebleven schulden en aansprakelijkheden met zich mee (de lijken uit de kast).
[3] Zo kan niet worden beoordeeld of gebruikmaking van de Wet Homologatie Onderhands Akkoord of de aanvraag van een faillissement niet meer voor de hand had gelegen.
[4] Artikel 19b lid 1 Voorontwerp Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie.
[5] De lijst vermeldt de totale bevoorrechte vorderingen van schuldeisers, door pand, hypotheek of retentierecht gedekte vorderingen, concurrente vorderingen, alsmede de daarop ontvangen uitkeringen en hetgeen na voldoening van de schuldeisers van het vermogen is overgebleven.
[6] Artikel 19c lid 1 Voorontwerp Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie. Bedoeld zal zijn voormalig bestuurder, want na de ontbinding van de vennootschap is van een bestuurder geen sprake meer.
[7] De overwegingen kunnen worden opgenomen in het besluit tot ontbinding van de vennootschap.
[8] Het niet tijdig publiceren van de jaarstukken is overigens een economisch delict, wat een geldboete tot gevolg kan hebben en in het geval van een faillissement wordt aangemerkt als wanbeleid, dat wordt vermoed een belangrijke oorzaak te zijn van het faillissement (artikel 2:248 lid 2 BW.)
[9] Mr. L. Carrière-Verlinden & mr. D.K. Baas, “Het civielrechtelijke bestuursverbod van 2016 tot en met 2020”, Ondernemingsrecht 2021/48.
