De Hoge Raad heeft reeds in 2016 uiteengezet[1] hoe de rechter om dient te gaan met bewijsstukken in een vreemde taal. Het is een belangrijk onderwerp in het grensoverschrijdende handelsverkeer. Voorkom u problemen door hier op correcte wijze mee om te gaan.
Bewijsstukken in een vreemde taal: uitgangspunt Hoge Raad
In voornoemd arrest van de Hoge Raad kwam de vraag naar voren of het gerechtshof te kort door de bocht was gegaan, door bewijsstukken in de Duitse taal niet te gebruiken bij de beoordeling van de zaak. De Hoge Raad antwoorde bevestigend en kwam tot de slotsom dat voor bewijsstukken in de Duitse, Franse of Engelse taal in principe geen vertaling vereist is. Wel biedt de Hoge Raad de ruimte aan de rechter om een (beëdigde) vertaling te verzoeken, indien de rechter dit noodzakelijk of wenselijk acht voor de beoordeling van de zaak en de belangen van de wederpartij.
Bewijsstukken in een vreemde taal in de praktijk
Het arrest van de Hoge Raad zorgde voor een omslag in de praktijk. Inmiddels geven de procesreglementen van de rechtbanken en de gerechtshoven uitdrukkelijk een antwoord op de vraag of bewijsstukken in een vreemde taal zijn toegestaan. De regel zoals opgenomen in artikel 2.5 Landelijk procesreglement voor civiele dagvaardingszaken bij de rechtbanken is vrijwel gelijk aan de overweging in het arrest van de Hoge Raad en luidt als volgt:
“Indien een stuk is gesteld in de Engelse, Duitse of Franse taal is het overleggen van een vertaling van dat stuk in beginsel niet noodzakelijk. De rechtbank kan een vertaling verlangen, indien zij dit nodig of wenselijk acht voor de behandeling van de zaak, mede gelet op de belangen van de overige belanghebbenden.
Een vertaling is in beginsel wel noodzakelijk indien een stuk is gesteld in een andere buitenlandse taal dan in de Engelse, Duitse of Franse taal. De rechtbank kan bepalen dat een vertaling wordt overgelegd die is opgemaakt en ondertekend door een beëdigd vertaler.”
Bezwaar tegen bewijsstukken in een vreemde taal
Als u verwikkeld bent in een juridisch conflict met een buitenlandse wederpartij, is de kans groot dat deze buitenlandse partij bewijsstukken in een vreemde taal zal inbrengen. Dit is in principe ook toegestaan. Uw belang kan echter een rol spelen bij de vraag of de rechter een vertaling zal vragen aan de wederpartij. Indien u de desbetreffende taal niet machtig bent, dan is dit een goed argument om de rechter hierop te wijzen. De rechter zal immers dit belang moeten meewegen bij beantwoording van de vraag of een vertaling van een bewijsstuk in een vreemde taal noodzakelijk is.
Andere factoren die mee kunnen spelen bij de vraag of een vertaling van een bewijsstuk noodzakelijk is, zijn factoren zoals de moeilijkheid van het stuk. Gaat het bijvoorbeeld om een deskundigenbericht waarin de nuance belangrijk is, dan wordt de drempel voor een vertaling lager. Indien er een tolk betrokken is bij de procedure kan dit, mede vanwege de snelheid en efficiëntie, meewegen in de vraag of een vertaling noodzakelijk is.
Gebruik van bewijsstukken in een vreemde taal
Mocht u in een juridisch conflict gebruik willen maken van bewijsstukken in een vreemde taal, dan is dit mogelijk als het gaat om bewijsstukken in het Engels, Duits of Frans. De rechter kan u echter verzoeken om een vertaling over te leggen en soms kan het verstandig zijn dit op voorhand te doen. Nuances komen dan beter naar voren. Ook voorkomt het vertraging van de procedure, aangezien het laten vertalen van een bewijsstuk in een vreemde taal tijd kost en het bewijsstuk opnieuw moet worden ingediend.
Het kan de moeite waard zijn om bij complexe stukken, zoals bijvoorbeeld een medisch rapport, een ‘legal opinion’ of een technisch deskundigenbericht, een vertaling over te leggen nog voordat de rechter dit verlangt. De internationale praktijk van LexQuire stelt regelmatig vast dat begrippen in het Engels, Duits of Frans soms net anders worden begrepen, dan hoe deze bedoeld zijn in de specifieke context waarin ze worden gebruikt. De consequentie daarvan kan zijn dat een stuk de verkeerde uitkomst teweeg brengt. Een zaak op zo’n manier verliezen is zonde.
Voor stukken in een andere taal dan Engels, Duits of Frans geldt dat de rechter in principe altijd een vertaling zal vragen. Afhankelijk van de processtrategie, kan het verstandig zijn om direct een vertaling te overleggen of om de vertaling pas te overleggen als daarom wordt gevraagd. Zoals gezegd, het naderhand vertalen van stukken zal ontegenzeggelijk een vertraging met zich meebrengen.
Bewijsstukken in een vreemde taal: het kan, maar…
Het gebruik van bewijsstukken in een vreemde taal is dus mogelijk en toegestaan. Wel zijn er diverse afwegingen die gemaakt moeten worden. Er zijn ook mogelijkheden om bezwaar te maken tegen bewijsstukken die zijn opgesteld in een vreemde taal. Afhankelijk van uw situatie zijn er verschillende stappen mogelijk. De specialisten van LexQuire bekijken graag met u wat de meest passende oplossing is.
Door Thom Wittendorp
[1] HR 15 januari 2016, ECLI:NL:HR:2016:65.
Update: deze blog verscheen voor het eerst op 29 mei 2018 en werd op 13 september 2021 geactualiseerd.
