Als uitgangspunt bij gemaakte afspraken gelden de beginselen van pacta sunt servanda, partijautonomie en contractsvrijheid. Wanneer een onderneming in zwaar weer raakt, kan de noodzaak ontstaan om van gemaakte afspraken af te zien en om een bankroet af te wenden door een buitengerechtelijk akkoord.
Buitengerechtelijk akkoord – gedwongen instemming
De ruimte voor een schuldenaar om een akkoord af te dwingen is beperkt, maar er is speelruimte.
Payroll arrest
In het Payroll arrest heeft de Hoge Raad in 2005 overwogen dat een aangeboden buitengerechtelijk akkoord door schuldeisers afgewezen kan worden, wanneer een schuldeiser daarmee niet zijn hele vordering voldaan krijgt en deze gevraagd wordt zijn vordering voor het overige op te geven. De schuldenaar staat dan maar één mogelijkheid ter beschikking: hij kan de rechter vragen de schuldeiser te dwingen in te stemmen met het akkoord, omdat deze door te weigeren misbruik van zijn bevoegdheid maakt (artikel 3:13 lid 2 BW). Van dit misbruik is sprake wanneer, gelet op de wederzijdse belangen, redelijkerwijs niet tot afwijzing van het aangeboden akkoord besloten kan worden. De rechter dient terughoudend om te gaan met het toewijzen van een gedwongen instemming met een schuldenregeling.
V&D/Mondia arrest
De Hoge Raad heeft zich in 2017 nogmaals uitgelaten over voornoemde maatstaf in het V&D/Mondia arrest. In deze casus had V&D een reddingsplan uitgerold om een faillissement te vermijden. Zij was met de verhuurders van de winkelruimtes een tijdelijke huurverlaging overeengekomen, vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Met de banken en andere financiers was eveneens een regeling getroffen. Zonder het totaalpakket aan maatregelen was een faillissement onafwendbaar. Mondia weigerde als verhuurder mee te werken en vorderde in kort geding betaling van de volledige huurpenningen.
Redelijkheidstoets Payroll arrest bij uitoefenen bevoegdheden
Deze casus wijkt in zoverre af van de casus in het Payroll arrest, dat er in dit geval geen sprake was van een gedwongen akkoord. Mondia onttrekt zich echter wel aan de werking van de regeling met de overige crediteuren door als enige betaling te vorderen. De vraag is of de redelijkheidstoets uit het Payroll arrest ook bij het uitoefenen van bevoegdheden geldt, zoals het vorderen van nakoming. De Hoge Raad overweegt aldus dat in deze gevallen eveneens aangesloten moet worden bij de maatstaf geformuleerd in het Payroll arrest. Ook door nakoming te vorderen kan aldus sprake zijn van een crediteur die misbruik van bevoegdheid maakt.
Wanneer uw onderneming in financieel zwaar weer verkeert en u een faillissement wilt afwenden, kan een buitengerechtelijk akkoord soelaas bieden. Indien u als schuldeiser zelf te maken krijgt met een aangeboden akkoord dient zorgvuldig onderzocht te worden of u daarmee wel moet instemmen. Voor vragen in dat kader kunt u contact opnemen met een van onze specialisten.
