Een veelvoorkomende structuur bij kapitaalvennootschappen bestaat uit twee 50-procentsaandeelhouders die al dan niet (beide) bestuurder zijn. Zolang de neuzen dezelfde kant op wijzen, kan voortvarend en daadkrachtig geopereerd worden op aandeelhouders- en bestuursniveau.
Deadlock
Wanneer er echter meningsverschillen op essentiële punten als de strategie ontstaan, geraakt het bestuur van een kapitaalvennootschap echter al snel in een deadlock. Om een dergelijke situatie in goede banen te leiden is het van belang om biedingsmechanisme in de aandeelhoudersovereenkomst op te nemen. Conform dit mechanisme wordt bepaald wie van de aandeelhouders de aandelen van de ander koopt en tegen welke prijs. Enkele vraagpunten worden hier besproken, waarna verschillende mogelijkheden kort uiteengezet worden.
Vraagpunten
Het is van belang om de essentiële onderdelen van het mechanisme vast te stellen, alvorens een keuze te maken. Gedefinieerd moet worden:
- wanneer er überhaupt sprake is van een deadlock: welke besluiten zijn van een zodanig belang dat het niet nemen daarvan leidt tot een impasse in het bestuur van de vennootschap?;
- hoe lang het duurt voordat gesproken kan worden van een impasse: hoeveel gefaalde pogingen tot besluitvorming hebben er plaatsgevonden?
- op welk niveau sprake is van een impasse;
- of er een voortraject (afkoelingsperiode en/of verplichte mediation) is.
Biedingsmechanismes
Er zijn verschillende methoden die gebruikt kunnen worden om te bepalen wie van de aandeelhouders de aandelen zal kopen en tegen welke prijs dit zal geschieden. Hierbij is vaak medewerking van een onafhankelijke derde vereist. Een aantal gangbare mechanismes volgen hierna.
- Het beste bod. Een onafhankelijke derde partij stelt een redelijke prijs vast voor de helft van aandelen. Meestal zal dit gedaan worden door een accountant. Beide aandeelhouders brengen dan een bod uit zonder dat zij weten wat welke prijs de onafhankelijke derde heeft vastgesteld. De aandeelhouder die het bod uitbrengt dat het meest daarbij in de buurt komt, neemt de aandelen over tegen de prijs waarvoor hij het bod heeft uitgebracht.
- Een volgende mogelijkheid is de gesloten bieding. Beide partijen brengen dan gelijktijdig een bod uit bij de onafhankelijke derde, waarbij er vervolgens twee mogelijkheden zijn: de aandeelhouder die het hoogste bod heeft uitgebracht koopt de aandelen voor de prijs waarvoor hij zijn bod heeft uitgebracht, of hij koopt de aandelen voor de prijs van het het lagere bod van de andere aandeelhouder.
- Ook kunnen partijen bij wijze van opbod tegen elkaar opbieden, waarbij de aandeelhouder die na een aantal rondes van biedingen uiteindelijk het hoogste bod uitbrengt de aandelen mag overnemen.
- De laatste hier te bespreken mogelijkheid geschiedt door het doen van een bod door een der aandeelhouders, waarbij de ander mag kiezen: of hij koopt of hij verkoopt zijn aandelen tegen deze prijs.
Tot slot nog een aantal opmerkingen. Vermeld dient te worden dat bepaalde omstandigheden en factoren ertoe nopen dat een bepaald mechanisme de voorkeur verdient boven andere. Hierbij gaat het met name om financiële draagkracht en de kennis van de onderscheidenlijke aandeelhouders over de onderneming. Voorts is het van belang om naast het prijsbepalingsmechanisme enkele bepalingen op te nemen die zien op de verhouding tussen de partijen ná de exit. Hierbij moet men bijvoorbeeld denken aan een non-concurrentiebeding en een wervingsverbod. Een optimaal mechanisme vereist dus maatwerk.
Voor vragen met betrekking tot dit onderwerp en het opstellen van aandeelhoudersovereenkomsten kunt u contact opnemen meteen van onze specialisten.
