De financiële toezichthouder van de Europese Unie heeft het aanbieden van bepaalde financiële producten verboden of sterk beperkt. Twee van die producten met beperkingen zijn de binaire opties en het contract for difference (CFD). De risico’s van deze producten blijken groot.
Binaire opties, CFD’s en de maatregelen
In deze bijdrage wordt eerst ingegaan de binaire opties, vervolgens op CFD’s en tenslotte op de maatregelen die de European Securities en Market Authority heeft genomen om particulieren te beschermen.
I. Binaire opties
Binaire opties zijn als het ware voorspellingen. Bij binaire opties wordt er gespeculeerd over de koers van een aandeel of index over een bepaalde periode. Het heeft dus niet veel van doen met beleggen of de handel in opties. Het gaat simpelweg om het voorspellen van toekomstige gebeurtenissen, waardoor het vergelijkbaar is met gokken. Bij een correcte voorspelling is er winst, bij een foutieve voorspelling is er sprake van verlies.
I.i Binaire opties en winst
Bij dergelijke opties is de winst veelal lager dan de minimale inleg, waardoor een belegger verlies maakt indien zijn voorspelling even vaak juist als onjuist is. Een voorbeeld:
U koopt twee binaire opties voor elk € 100,–. U voorspelt daarbij dat de stand van de koers van de aandelen zal stijgen. Indien uw voorspelling juist is, ontvant u € 80,–. Indien uw voorspelling onjuist is, bent u uw inleg kwijt. Van één van beiden stijgt de koers, van de ander niet. U hebt in dit scenario € 20,– verloren, ondanks dat u evenveel juist als onjuist had voorspeld.
I.ii. Geld verdienen met binaire opties
In het licht van bovenstaand voorbeeld moge duidelijk zijn dat u slechts geld kunt verdienen met binaire opties indien u vaker juist voorspeld dan onjuist. Daarbij heeft te gelden dat de voorspellingen vrijwel onmogelijk zijn te doen op basis van bijvoorbeeld kennis en ervaring. Vaak wordt de voorspelling namelijk gedaan voor een wijziging in de koers binnen een tijdspanne van bijvoorbeeld 60 minuten. Hierdoor lijkt het kopen van binaire opties meer op gokken, dan op beleggen.
II. CFD’s
CFD’s bieden ook de mogelijkheid om in te spelen op koersstijgingen of dalingen, waarbij gewerkt wordt met een hefboom. Daardoor is het eenvoudiger om met een relatief kleine inleg een grote investering te doen. De hefboom zorgt er echter ook voor dat het risico veel groter wordt, omdat een belegger meer kan kwijtraken dan hetgeen is ingelegd.
II.i CFD’s en winst
CFD’s zijn als het ware een contract c.q. derivaten die de mogelijkheid bieden te speculeren op financële markten. Het betreft een overeenkomst waarbij wordt afgepsroken dat het verschil tussen de koop- en verkoopprijs van bijvoorbeeld onderliggende aandelen, wordt verrekend. Met een dergelijk contract wordt het onderliggende aandeel zelf niet gekocht. Er wordt slechts betaald voor de CFD zelf, de inschatting van de waardestijging of -daling van het onderliggende aandeel.
II.ii De hefboom van CFD’s
Het hefboomprincipe is een manier om met een kleine investering een grote winst te behalen. De inleg wordt vermenigvuldigd met een bepaalde factor om zo een grotere positie in te nemen. De belegger hoeft niet de volledige waarde voorhanden te hebben van de positie die hij inneemt. Het risico zit erin dat het bedrag van het verlies dat wordt geleden (bij grote hefbomen) groter is dan het bedrag van de inleg. Een voobeeld:
U wilt een zogenoemde positie openen van 300 aandelen in een onderneming. Bij een standaard transactie zouden de voleldige kosten van de aandelen vooruitbetaald moeten worden. Bij een CFD dienst slechts een percentage van de volledige kosten te worden betaald. Door het gebruik van de hefboom is het benodigde bedrag om een positie te opnen of te behouden slechts een fractie van de totale omvang.
III. De European Securities and Markets Authority
De European Securities and Markets Authority (ESMA) heeft per 2 juli 2018 een verbod ingesteld op de verkoop, distributie en marketing van binaire opties aan particuliere beleggers. In ditzelfde verbod is met betrekking tot CFD’s bepaald dat de hefboom niet hoger mag zijn dan 30 en zijn er strengere voorwaarden gesteld aan de handel met zogenoemde “retail cliënts” oftewel de gewone particuliere, niet ervaren, beleggers. Door deze beperking op de hefboom is het voor beleggers niet meer mogelijk om meer te verliezen dan hun oorspronkelijke inleg.
De regels van de ESMA dienen ter bescherming van de particuliere belegger die wellicht de risico’s onvoldoende kan inschatten, waardoor deze in zeer korte termijn heel veel geld kan verliezen. Een dergelijk product heeft meer van doen met gokken dan met beleggen, waardoor regels noodzakelijk zijn gebleken.
III.i Nationale regels van AFM voor binaire opties en CFD’s
In navolging van deze regels van de ESMA heeft de AFM twee nationale productinterventiemaatregelen getroffen. De AFM heeft binaire opties verboden en heeft voor CFD’s een verkoopbeperking in het leven geroepen. Een CFD mag nog wel aan niet-professionele beleggers verkocht worden, maar er gelden strenge voorwaarden. Deze maatregelen zijn op 19 april 2019 in werking getreden en zijn geheel in lijn met de reeds eerder door ESMA opgelegde regels.
III.ii Verbod binaire opties voor particulieren
Zoals reeds aangegeven geldt er een totaalverbod op het aanbieden van en de verkoop van binaire opties aan particuliere beleggers. Dit betekent dus dat deze opties wel nog mogen worden aangeboden en verkocht aan professionele beleggers. Verwacht wordt namelijk dat professionele beleggers de technische kenmerken van dergelijke financiële producten gedegen kunnen beoordelen of inschatten.
III.iii Beperkingen CFD’s
Voor CFD’s geldt dat deze nog wel mogen worden aangeboden aan particuliere beleggers, zij het onder strenge voorwaarden. In correspondentie met niet-professionele beleggers moet bijvoorbeeld een passende risicowaarschuwing zijn opgenomen. Deze risicowaarschuwing moet aan de door ESMA voorgeschreven vereisten voldoen. Een risicowaarschuwing mag niet “verstopt” worden op het papier en moet derhalve in hetzelfde lettertype en lettergrootte zichtbaar zijn als de overige tekst. Daarbij moet er een actueel, aanbiederspecifiek verliespercentage genoemd worden.
III.iv Professionele beleggers
Tevens zijn er eisen gesteld aan de kwalificatie als professionele belegger. Een particuliere belegger kan kwalificeren als professionele belegger indien hij voldoende kennis en ervaring in huis heeft. Om vast te stellen of een belegger kan kwalificeren als professionele belegger, wordt veelal gevraagd of de belegger:
- in de afgelopen tien jaar transacties van een significante omvang per kwartaal heeft gedaan op relevante markten;
- beschikt over een portefeuille met financiële instrumenten groter dan € 500.000,-;
- minstens een jaar in de financiële sector heeft gewerkt.
Aan de hand van deze vragen probeert een aanbieder zich ervan te vergewissen dat een belegger voldoende kennis en ervaring in huis heeft om als professionele belegger te worden aangemerkt.
Particuliere beleggers die graag willen beleggen in binaire opties en CFD’s kunnen op deze manier, ondanks onvoldoende kennis en ervaring, de beperkingen omzeilen als zij dat zouden willen. Of dit verstandig is, valt te betwijfelen, omdat professionele beleggers minder bescherming genieten dan particuliere beleggers.
IV. Conclusie
Binaire opties en CFD’s dragen een inherent risico op grote verliezen met zich mee. Het is in dat licht dat de AFM, en in navolging daarvan de ESMA, de particuliere belegger bescherming heeft willen bieden tegen deze grote risico’s. Of dergelijke maatregelen in de praktijk ook zinvol gaan zijn, valt te bezien, omdat een niet-professionele belegger onder omstandigheden toch kan handelen in binaire opties en CFD’s als hij aangeeft dat hij als professionele belegger gekwalificeerd kan worden.
